Categorie: Sportvoeding

Dit is de 83e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Gelatine slikken voor sterkere pezen en betere prestaties: zinvol of onzin?’.

Collageen vormt een belangrijke bouwsteen van pezen en is ook aanwezig in onze spieren, botten en gewrichten. Omdat gelatine een geconcentreerde vorm van collageen is, wordt het daarom aanbevolen om het lichaam te versterken en blessures te voorkomen. Maar werkt dit ook zo?

Je hoort er meer over in aflevering 83 van de Slimmer Presteren Podcast.

Bekende blessure in de knieën door problemen met kraakbeen

Het is inmiddels een bekende casus in de sportmedische literatuur. Een Amerikaanse profbasketballer -21 jaar, 2 meter lang- heeft, zoals zoveel van zijn collega’s, al jaren last van een zogeheten springersknie. Hierbij is de knieschijfpees geïrriteerd, wat resulteert in pijn aan de voorkant van de knie. Weken tot maanden rust is vaak de enige remedie, maar de kans dat het weer terugkomt blijft groot. De beschreven basketballer kampt er al sinds zijn 16^e mee.

Gelatine lijkt volgens de wetenschap een oplossing om collageen te suppleren

Hij en zijn teamdokter kloppen ten einde raad aan bij de universiteit van Davis in Californië. Daar heeft onderzoeker Keith Baar wel een vernieuwend idee om de basketballer van zijn knieklachten af te brengen: een specifiek herstelprogramma om de knie sterker te maken, waarbij van te voren 15 gram gelatine in combinatie met 225 milligram vitamine C wordt geslikt.

In de praktijk gaat het gewoon om gelatinepoeder uit de supermarkt die in een groot glas jus d’orange opgelost wordt. In zijn laboratorium had Baar namelijk gevonden dat deze aanpak de aanmaak van collageen, waar peesweefsel voornamelijk uit is opgebouwd, stimuleert.

Werkt gelatine net zo goed voor iedere sporter?

Zo gezegd zo gedaan. Na 1,5 jaar is de profbasketballer van zijn kniepijn af en kan Keith Baar een mooie wetenschappelijke publicatie opschrijven. Maar of dit nu ook betekent dat iedereen met klachten aan pezen en andere collageenrijke weefsels, zoals botten en spieren, weer snel pijnvrij kan sporten door het eenvoudig slikken van gelatine en het volgen van een specifiek revalidatieprogramma, is nog maar de vraag.

We zoeken het in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast graag voor je uit.

Bronnen en handige links

• Studie uit 2017 die laat zien dat gelatine + vitamine C collageensynthese verhoogt: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27852613/.

• Studie uit 2019 waarin gunstig effect van gelatine op herstel van Achillespeesklachten in hardlopers werd gevonden: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30609761/.

• Recente review over de effecten van collageen suppletie op o.a. herstel na training: https://link.springer.com/article/10.1007/s00726-021-03072-x.

Video over gelatine slikken voor sterkere pezen en betere prestaties: zinvol of onzin?

Dit is de 78e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over ‘Waarom helpt sporten amper om af te vallen?’.

Het is de belofte van meer bewegen: calorieën verbranden en zo je overtollige kilo’s kwijtraken. Maar uit tal van onderzoeken blijkt dat je aan het einde van een sportieve dag een stuk minder energie hebt verbruikt dan je had bedacht. Waar blijven die calorieën dan?

In aflevering 78 van de Slimmer Presteren Podcast bespreken we het mysterie van de energiecompensatie.

Meer bewegen en sport leidt tot afvallen is de basisgedachte

Werp een blik op het postuur van de klassementsrenners in het profwielrennen, en het is duidelijk dat ze geen grammetje teveel aan hun lijf hebben. Geen wonder, zal je eerste gedachte zijn, ze verbranden ook lekker veel calorieën met hun urenlange gebeul op de fiets.

Voor de Weight Watchers is het inderdaad een uitgemaakte zaak dat fietsen een uitstekende manier is om af te vallen. De sleutel hiervoor zit hem in de extra calorieën die je lichaam verbrandt: volgens de WW site gaat het bij een lichaamsgewicht van 70 kilo al gauw om 280 kilocalorieën als je één uur rustig fietst. Aan het einde van de dag is je lichaam dan mooi 280 kilocalorieën extra kwijtgeraakt.

Wil je méér energie verliezen? Gooi dan het tempo omhoog zodat de verbranding harder wordt opgestookt en de calorieën er sneller afvliegen.

Wetenschappelijke studies zien juist geen relatie tussen sporten en afvallen

Helaas is het niet zo simpel, zo blijkt uit talloze studies waarbij een groep te zware proefpersonen een langdurig beweegprogramma volgde en na afloop naar de afname in het lichaamsgewicht werd gekeken.

Het effect van de extra calorieverbranding viel nogal tegen. Deze wetenschappelijke inzichten ondergraven het ingesleten idee van ‘bewegen is energie verbruiken is calorieën kwijtraken’, dat zo logisch lijkt dat zelfs een serieuze club als de Wereldgezondheidsorganisatie regelmatige fysieke activiteit als oplossing tegen zwaarlijvigheid aanbeveelt.

Ons lichaam doet aan ‘energiecompensatie’

Waarom dit toch net even te simpel gedacht is, zit hem in de energiecompensatie die in je lichaam plaatsvindt. Hoe dit werkt en waar die verbruikte calorieën dan blijven, bespreken Gerrit en Jurgen in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.

En tijdens het ‘Zoomen met Vroemen’ legt onze sportarts Guido Vroemen uit waarom je als sporter vooral niet in de valkuil van te weinig eten moet trappen als je wat gewicht wil verliezen.

Bronnen en handige links

• Artikel van Jurgen over de energiecompensatie: https://jurgenvanteeffelen.nl/sporten-zonder-calorieen-kwijt-te-raken-het-mysterie-van-de-energiecompensatie/.

• Aflevering 51 over de slimme eettips: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-3/gezond-eten-in-coronatijd-10-slimme-eettips-voor-afvallen/.

• Aflevering 25 over de energiebalans bij extreme inspanningen: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-2/wat-moet-je-eten-voor-extreme-sport-inspanning/.

• Actieplan eetstoornissen van Guido Vroemen en Rob Veer: https://www.robveer.com/columns/2020/Hardlopen%20en%20verstoord%20eetgedrag%203.0.pdf.  

• Website “(w)eet wat je doet” over trainingen die eetproblematiek helpen voorkómen, voordat het misgaat: https://weetwatjedoet.nl/.

Video over waarom sporten amper helpt om af te vallen?

Suikers vormen een uitstekende brandstof tijdens het sporten maar hebben een beperkte voorraad in ons lichaam. Is het daarom slim om tijdens het zwemmen, lopen of fietsen je glucosespiegel bij te houden? En hoe goed werken de huidige sensoren eigenlijk? Gerrit en Jurgen bespreken het in de 73e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast.

Ook deze week wat bijzonders in de podcast: een top-atleet die een vraag stelt aan de onze podcast. In dit geval gaat het om Anne Tauber, Nederlands kampioen MTB, en tevens co-host van de Knabbel & Babbel Podcast. Het viel haar op dat steeds meer gezonde sporters lijken te trainen met een diabetes-patch. Een medisch hulpmiddel waarmee diabetes patiënten in real-time hun glucose spiegel kunnen monitoren. Hoe zinvol is dit voor de gezonde sporter?

CGM: Continue Glucose Monitor

Eliud Kipchoge heeft er een. Chris Froome heeft er een. En ook Anna van der Breggen heeft er een. En de vraag is: heb jij er straks ook een? We hebben het over de CGM van het bedrijf Supersapiens: CGM staat voor continue glucose monitor en is niks anders dan een sensor in de vorm van een pleister die je op je arm plakt en die het mogelijk maakt om je suikerspiegel te meten in een app. Mensen met diabetes gebruiken zo’n systeem al veel langer, maar Supersapiens denkt dat een gezonde sporter er ook van kan profiteren.

Onderzoek naar de glucosespiegel van marathonlopers

Dat glucose een goede brandstof tijdens een lange fietsrit of het lopen van een marathon is, daar kwamen wetenschappers een eeuw geleden al achter. In 1924 namen de Pools-Amerikaanse cardioloog Samuel Levine en zijn collega’s in Boston na afloop van de marathon in de stad bloed af bij 12 deelnemers. Vier van hen bleken een hele lage concentratie glucose in hun bloed te hebben, in de buurt van 2.8 millimol per liter, een flink stuk onder de 4 millimol per liter die de geneeskunde als veilige ondergrens beschouwd.

Hun lichamelijke toestand na de finish beschreef Levine als ‘zorgelijk’. Zo zorgelijk zelfs, dat de loper met de laagste glucose spiegel een tijdje na de race ‘buiten bewustzijn en helemaal slap door de politie moest worden weggedragen’. Daar had de winnaar, de Amerikaan Clarence de Mar, helemaal geen last van. Zijn lichamelijke toestand was ‘goed’. En zijn glucosespiegel? Die bleek netjes constant te zijn gebleven tijdens zijn race.

Inzicht in voeding van atleten

Opmerkelijk vonden de wetenschappers de gelijkenis tussen hun bevindingen in de marathonlopers en een eerdere studie die ze op honden hadden gedaan. In de dieren zorgde een daling in de glucosespiegels ervoor dat ze slap werden en bij een forse daling zelfs het loodje legden. De onderzoekers suggereerden dat ‘tijdens een langdurende en heftige inspanning als een marathon de suikervoorraad in een mens kan opraken en dat het goed zou zijn om voor en tijdens de wedstrijd suikers en andere koolhydraten in te nemen’. Dit gaf een heel nieuw inzicht want in die tijd aten atleten rondom een wedstrijd met name eiwitrijk voedsel zoals kip, rundvlees en eieren.

De inzichten van Levine en zijn collega’s staan 100 jaar later nog steeds aan de basis van de wetenschap rondom sportvoeding. Wil een atleet lange tijd een hoog tempo aanhouden dan moet hij te allen tijde ervoor zorgen dat de glucosespiegel in zijn bloed niet teveel zakt. De oplossing hiervoor is om genoeg koolhydraten in te nemen.

Glucose meten tijdens het sporten, voordelig voor atleten?

Maar of het hierbij ook nuttig is om zelf tijdens het sporten de glucose in je lichaam te meten met CGM, dat is de vraag waarmee Gerrit en Jurgen in deze aflevering van de Slimmer Presteren Podcast aan de slag gaan. Onze eigen gadgetfreak en topcoach Guido Vroemen heeft uiteraard al een keer met een glucosemeetpleister op zijn arm rondgelopen. Tijdens het ‘Zoomen met Vroemen’ horen onze hosts welke nieuwe inzichten hem dat heeft opgeleverd.

Bronnen en handige links

• Nature overzichtsartikel over spiermetabolisme: https://www.nature.com/articles/s42255-020-0251-4.
• Eerste studies met de glucose patch bij gezonde proefpersonen: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8120054/.
• Artikelbespreking in Sportgericht over ‘overbelaste’ mitochondriën: https://jurgenvanteeffelen.nl/overbelaste-mitochondrien/.
• De website van Super Sapiens, waar we ook de visual voor deze aflevering vandaan plukten: https://www.supersapiens.com/.

Video over Glucose meten tijdens het sporten (CGM): zinvol of onzin?